Odpowiednie przygotowanie do badania laboratoryjnego ma wpływ na jego dokładność. Dlatego też tak istotna jest wiedza jak należy postępować przed pobraniem próbki krwi lub innego materiału do analizy. Oto najważniejsze zasady, o których warto pamiętać przed oddaniem próbki.

Badanie krwi

Pora dnia

• Najlepiej pobierać krew między 7:00 a 9:00 rano (jeśli to możliwe).

• Poziom substancji we krwi zmienia się w ciągu dnia, dlatego niektóre badania wymagają stałej pory pobrania. Dotyczy to m.in.: ACTH, kortyzolu, testosteronu, TSH, T4, hormonu wzrostu, prolaktyny, aldosteronu, reniny, adrenaliny, noradrenaliny, hemoglobiny, eozynofili, żelaza, potasu, fosforu nieorganicznego, sodu i fosforanów. W przypadku wątpliwości co do godziny badania warto skonsultować się z lekarzem.

Posiłek

• Badania biochemiczne krwi typu morfologia ogólna, lipidogram, próby wątrobowe powinny być wykonywane na czczo (po około 10-12 godzinach od ostatniego posiłku).

• W dniu poprzedzającym badanie po południu i zwłaszcza wieczorem nie należy spożywać obfitych posiłków oraz napojów alkoholowych i energetycznych. Zaleca się również rezygnację z mocnej kawy oraz herbaty w porze wieczornej.

• Przed badaniem wskazane jest wypicie ½ – 1 szklanki tzw. czystej wody (niegazowanej, niesłodzonej, bezsmakowej).

Inne czynniki

Pacjent nie powinien podchodzić do badania po nieprzespanej nocy ani po intensywnym wysiłku fizycznym. Zaleca się około 15 minut odpoczynku przed pobraniem próbki krwi. Umiarkowany wysiłek fizyczny może podnieść poziom glukozy, cholesterolu i trójglicerydów, natomiast intensywny wysiłek może zwiększyć poziom białka, kreatyniny, kwasu moczowego, fosforanów i aktywność enzymów pochodzących z mięśni. Należy również unikać stresu i palenia papierosów przed badaniem. Wszelkie leki przyjmowane w dniu badania powinny być skonsultowane z lekarzem.

Badania hormonalne

• Przed badaniem należy unikać nadmiernego wysiłku fizycznego oraz stresu (szczególnie w przypadku badania prolaktyny).

• Ze względu na to, że hormony wykazują zmienność dobową badania należy wykonywać nie wcześniej niż 3-4 godziny po przebudzeniu, najlepiej w przedziale od 7 do 10 rano.

• Większość badań hormonalnych (za wyjątkiem prolaktyny) nie wymaga bycia na czczo.

• Przed badaniem wskazane jest wypicie ½ – 1 szklanki tzw. czystej wody (niegazowanej, niesłodzonej, bezsmakowej).

• Dzień przed badaniem należy powstrzymać się od aktywności seksualnej.

• U kobiet niektóre badania hormonalne, w zależności od celu, należy wykonać w określonej fazie cyklu menstruacyjnego.

Warto skonsultować się z lekarzem kierującym na badanie, który dokładnie określi, jak przygotować się do konkretnego testu hormonalnego oraz dostosuje czas wykonania badania do indywidualnej sytuacji.

Badania mikrobiologiczne (wymazy z gardła, migdałków, jamy ustnej, nosa, języka)

• Wymaz powinien być pobrany na początku infekcji, gdy występują objawy.

• Badania nie wykonuje się w trakcie antybiotykoterapii (od zakończenia leczenia antybiotykami powinno minąć co najmniej 5 dni).

• Przed badaniem nie należy jeść ani pić, by nie usunąć bakterii z błon śluzowych. Dotyczy to również rezygnacji z tabletek do ssania, cukierków, gum do żucia.

• Nie należy myć zębów, ponieważ pasta może zawierać substancje o działaniu bakteriobójczym.

• W przypadku noszenia protez, należy je wyjąć przed pobraniem wymazu.

Badanie moczu

• Zaleca się stosowanie umiarkowanej, zwyczajowej diety oraz przyjmowanie fizjologicznej (normalnej) ilości płynów.

• Wskazane jest unikanie nadmiernego wysiłku fizycznego, który może prowadzić do pojawienia się w moczu lub zwiększenia stężenia białka i ciał ketonowych.

• Należy powstrzymać się od stosunków płciowych w dniu poprzedzającym badanie.

• Okolice ujścia cewki moczowej powinny zostać dokładnie umyte ciepłą wodą, bez użycia środków myjących i dezynfekujących.

• Nie należy wykonywać badania w okresie od 2 dni poprzedzających menstruację (krwawienie miesiączkowe) do 3 dni po jej zakończeniu, ze względu na dużą ilość krwinek czerwonych i nabłonków uniemożliwiających uzyskanie wiarygodnych wyników badania.

• Pierwsza poranna próbka moczu, oddana po nocnym odpoczynku, jest najbardziej odpowiednia do badania.