Cytologia płynna (LBC), inaczej określana jako jednowarstwowa lub cienkowarstwowa, to rodzaj badania cytologicznego stosowanego w profilaktyce oraz diagnostyce raka szyjki macicy. Nieprawidłowy wynik może stanowić również przesłankę do kontynuacji diagnostyki innych chorób, np. w kierunku zakażenia HPV oraz Chlamydia trachomatis.
Kiedy wykonać cytologię płynną?
Cytologia płynna (LBC) należy do kategorii badań przesiewowych, które powinny być przeprowadzane u wszystkich kobiet bez widocznych dolegliwości chorobowych, w celu wykrycia potencjalnych zmian wskazujących na rozwój raka szyjki macicy. Badanie może być przeprowadzane u wszystkich kobiet w wieku rozrodczym, a także u nastolatek aktywnych seksualnie. W przypadku kobiet, które nie rozpoczęły współżycia, zaleca się wykonanie pierwszej cytologii nie później niż w 25. roku życia.
Jak przebiega badanie cytologii płynnej?
Przebieg badania cytologii płynnej wygląda tak samo jak w przypadku cytologii tradycyjnej. Pacjentka układa się wygodnie na fotelu ginekologicznym, a następnie lekarz delikatnie wprowadza do pochwy specjalny wziernik, który umożliwia ocenę stanu szyjki macicy. Następnie za pomocą specjalnej szczoteczki cytologicznej pobiera próbkę złuszczonego nabłonka z szyjki macicy, po czym końcówkę szczoteczki umieszcza w pojemniku ze specjalnym płynem. Taka metoda zapobiega uszkodzeniu pobranych komórek i sprawia, że próbka jest lepiej utrwalona, co poprawia jakość materiału przeznaczonego do analizy.
Jak się przygotować do badania?
Przed przystąpieniem do badania cytologicznego należy pamiętać o następujących kwestiach:
-
zachować wstrzemięźliwość seksualną na co najmniej 24 godziny przed cytologią;
-
wykonać badanie w pierwszej fazie cyklu menstruacyjnego, między 10. a 20. dniem cyklu;
-
zrezygnować z badania w trakcie menstruacji;
-
na 4 dni przed badaniem nie stosować leków lub preparatów dopochwowych, tamponów czy też irygacji;
-
przygotować informacje o dacie ostatniej miesiączki oraz stosowanej terapii hormonalnej.
Czym się różni cytologia płynna od tradycyjnej?
Cytologia płynna to nowe narzędzie diagnostyczno-profilaktyczne, które wykrywa około 64% więcej zmian wysokiego ryzyka w porównaniu do tradycyjnego badania cytologicznego, tzw. cytologii szkiełkowej. W wyniku tej metody otrzymujemy większą liczbę lepiej zachowanych komórek do oceny, co przekłada się na dokładniejszy, bardziej wiarygodny wynik badania. Ze względu na stopień wiarygodności wyniku badania w Hygge Clinic wykonujemy wyłącznie cytologię płynną LBC.
Co ważne, w cytologii tradycyjnej materiał pobierany jest za pomocą szczoteczki cytologicznej i bezpośrednio nanoszony na szkiełko mikroskopowe, gdzie zostaje rozmazany. W takiej metodzie komórki mogą ulec zniszczeniu, co utrudnia ich prawidłową ocenę. W cytologii płynnej materiał z szyjki macicy jest z kolei umieszczany w pojemniku z płynem transportowym. Dzięki temu komórki są lepiej zachowane i rozproszone w cieczy, co pozwala na bardziej równomierną ocenę pod mikroskopem. Cytologia LBC umożliwia też dalszą diagnostykę, np. badanie na obecność wirusa HPV, na tej samej próbce, co zwiększa jej wartość diagnostyczną.
Jakie są zalety cytologii płynnej?
Cytologia płynna LBC zapewnia:
-
dokładniejszy wynik pod względem wykrycia zmian przednowotworowych i nowotworowych;
-
większą wykrywalność śródnabłonkowych zmian dysplastycznych wysokiego stopnia oraz zakażeń dróg rodnych (bakteryjnych, grzybiczych i wirusowych);
-
mniejsze ryzyko błędów diagnostycznych;
-
możliwość wykonania kolejnych badań z jednej próbki, np. testu HPV na 14 typów wirusa.
FAQ
W większości przypadków Pacjentki Hygge Clinic otrzymują wynik badania cytologicznego w terminie nieprzekraczającym 10-14 dni roboczych.
Obecne osiągnięcia medycyny pozwalają na wysoce skuteczną profilaktykę raka szyjki macicy. Rekomenduje się wykonanie tzw. Co-testu HPV oraz szczepienie ochronne przeciwko HPV. Badanie, które obejmuje cytologię płynną LBC oraz badanie HPV DNA, umożliwia wykrycie DNA wirusa, zwłaszcza typy 16 oraz 18 HPV, które odpowiadają za większość przypadków rozwoju raka szyjki macicy. W wyniku testu można też rozpoznać inne typy wirusa HPV o podwyższonym ryzyku onkogennym oraz takie stany jak neoplazja i dysplazja śródnabłonkowa.
Co-test, podobnie jak klasyczna cytologia, jest badaniem polegającym na pobraniu wymazu z szyjki macicy, który następnie umieszczany jest w specjalnym roztworze i przewożony do laboratorium. Tam przeprowadzana jest dalsza analiza pod kątem obecności zmian patologicznych.
Istotnym elementem profilaktyki jest też szczepienie ochronne przeciwko wirusowi HPV, które zapobiega rozwojowi raka szyjki macicy i chroni przed innymi rodzajami nowotworów, takich jak rak sromu, odbytu i pochwy, które także mogą być spowodowane wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Optymalny wiek na przeprowadzenie szczepienia to przedział między 9. a 14. rokiem życia - w tym okresie ryzyko zakażenia wirusem HPV jest najmniejsze. Pamiętajmy jednak, że starsze osoby również powinny się zaszczepić, ponieważ istnieje ryzyko zakażenia tym patogenem więcej niż raz w życiu.
Warto też podkreślić, że zaszczepienie przeciwko HPV nie zwalnia pacjentki z wykonywania okresowych badań cytologicznych, ponieważ szczepienie nie gwarantuje całkowitej ochrony przed rozwojem raka szyjki macicy.
Zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników cytologia na podłożu płynnym (LBC) zalecana jest wszystkim kobietom w ciąży.
Cytologia LBC wskazana jest zarówno dla kobiet w wieku rozrodczym, jak i dla Pań po menopauzie, które powinny wykonywać ją raz w roku.
Do oceny wymazu cytologicznego wykorzystuje się system Bethesda. Prawidłowy wynik określa się jako NILM, czyli brak podejrzenia śródnabłonkowej neoplazji i raka. Z uwagi na konieczność korelacji wyniku badania cytologicznego LBC z wynikiem badania HPV DNA 14 lub HPV DNA 28 ważne jest, aby interpretację zawsze przeprowadzał lekarz ginekolog.
